ETİLEN OKSİT STERİLİZASYONU

ETİLEN OKSİT STERİLİZASYONU

Sterilizasyon, tüm canlı mikroorganizmaları ve sporları bir nesneden uzaklaştırmak ve yok etmek amacı ile yapılan bir işlemdir. Tıbbi cihazlar; nemli ısı, kuru ısı, gama radyasyonu, UV, hidrojen peroksit ve etilen oksit gibi çeşitli işlemlerle sterilize edilebilir. Ancak, tıbbi cihazlar çoğunlukla ısıya duyarlıdır. Bu nedenle ısı ile sterilizasyon üreticiler tarafından tercih edilmemektedir.

Renksiz, yanıcı, patlayıcı, hafif kokulu ve zehirli bir gaz olan etilen oksit (EO) gazı 1859 yılında keşfedilmiştir. Ancak EO gazının bakterisidal özellikleri 2. Dünya Savaşı'na kadar bilinmemekteydi. Bu özelliklerinin keşfinden sonra, ısıya ve neme duyarlı malzemelerin sterilizasyonu için bakterisidal faktör olarak önerildi ve tıbbi cihaz sterilizasyonu için 1960’larda kullanılmaya başlandı.

Çoğunlukla ısıya ve neme duyarlı malzemeler olan tıbbi cihazlar, etilen oksit ile sterilize edilir. Plastik veya reçine gibi polimerlerde, metal veya cam malzemelerde, çok katmanlı ambalajlarda veya ulaşılması zor boşluklara sahip tıbbi cihazlarda rahatlıkla kullanılır. ABD pazarında steril tıbbi cihazların yüzde ellisi etilen oksit ile sterilize edilmektedir. Bu, etilen oksitin tıbbi cihazlar ile tepkimeye girmemesi nedeniyle etilen oksit sterilizasyonun üreticiler tarafından yaygın olarak kullanıldığını gösterir.

EO, mikroorganizmayı organizmaların hücresel bileşenleri ile alkilasyon reaksiyonu yoluyla inaktive eden doğrudan bir araçtır. Alkilasyon yolağı, alkil gruplarının DNA, RNA ve proteinlere eklenmesiyle oluşur. Bu kimyasal kısımlar, çoğu tıbbi cihazın bileşimininde mevcut değildir; bu nedenle, EO’ya maruz kalmak tıbbi cihazlar üzerinde herhangi bir olumsuz etkiye neden olmaz.

Etilen oksit sterilizasyon işlemi genellikle 3 adımdan oluşur: Ön koşullandırma, sterilizasyon ve havalandırma.

Ön Şartlandırma: Ürünü uygun sıcaklıkta (genelde 30-50 ᵒC) ve %40-80 bağıl nemde sabit tutmak için cihazın hazırlanması işlemidir.

Sterilizasyon: Sterilizasyona başlamadan önce vakum altında ön sızıntı testi yapılır. Kaçak veya sızıntı olması durumunda cihaz sterilizasyon işlemine başlamaz. Sızıntı yoksa ön şartlandırma işlemi başlar. Ön şartlandırma işleminin ardından tekrar vakum işlemi gerçekleştirilir ve güvenlik için sızıntı testi tekrarlanır. Ardından ortama EO gazı alımı ile sterilizasyon işlemi başlar. Gaz alım işlemi güvenli vakum değerine kadar devam eder. Sterilant olarak %100 saf Etilen oksit (EO) veya EO:CO 2 (Etilen Oksit – karbondioksit) karışımı kullanır.

Havalandırma: Sterilizasyonun ardından ürünler bir süre bekletildikten sonra hava ile yıkama yapılır. Ürünlerin üzerinde tortu kalmaması açısından önemli bir adımdır.

Etilen Oksit ile güvenli çalışmak için yapılması gerekenler:
– EO gazı yanıcı ve patlayıcıdır. Yüksek sıcaklığa ve basınca maruz bırakılmamalıdır.
– Etilen oksit ile çalışmadan önce ‘‘National Institute for Occupational Safety and Health (WIOSH)’’ tarafından belirlenen koruyucu önlemler uygulanmalıdır. – Sadece yetkili kişi ve eğitim almış kişi Etilen Oksit sterilizasyon alanına girmelidir.
– Tehlike uyarı işareti asılmalıdır.
– Etilen oksit seviyesi sürekli kontrol altında tutulmalıdır.
– Gaz kaçağı olması halinde olağan üstü eylem planı hazır olmalıdır.
– Gaz maskesi ve koruyucu giysiler ile çalışılmalıdır.

Etilen oksit sterilizasyonunun avantajları:
– Isıya ve neme duyarlı tüm tıbbi malzeme ve aletlerde kullanılabilir.
– Medikal aletlerin büyük çoğunluğuna uygundur.
– Uygulaması kolaydır.
– Paketlenmiş malzemelerin sterilizasyonunda kullanılabilir.
– Medikal cihazlara daha az zarar verir.

Etilen oksit sterilizasyonunun dezavantajları:
– Sterilizyon ve havalandırma süresi uzundur.
– Sıvılar EO ile sterilize edilemez.
– Kullanıcı hatasına açıktır.
– Toksik, yanıcı ve patlayıcı bir gazdır.